مختصات: شرقی′۱۴°۵۳ شمالی′۱۶°۲۹ / ۵۳٫۲۳۳غرب ۲۹٫۲۶۷جنوب / -۵۳٫۲۳۳;-۲۹٫۲۶۷ (نقشه)
سروستان | ||
---|---|---|
| ||
اطلاعات | ||
کشور : | ایران | |
استان : | فارس | |
شهرستان : | شهرستان سروستان | |
بخش : | مرکزی | |
جمعیت : (1390) | ۶۳۳۵۲ | |
ارتفاع از سطح دریا : | ۱۵۵۷ متر | |
پیششماره تلفنی : | ۰۷۱۲۵۲۲ | |
متوسط بارش سالیانه : | ۲۲۰میلیلیتر | |
فرماندار : | هادی صنعتی | |
نماینده مجلس | دکتر اسماعیلی | |
رئیس سازمان گردشگری : | راضیه راهپیما سروستانی | |
زبان گفتاری : | فارسی | |
مذهب : | شیعه | |
وبگاه : | اولین پایگاه اینترنتی سروستان |
سروستان یکی از شهرهای استان فارس در جنوب ایران است.
این شهر مرکز شهرستان سروستان میباشد. بخش مرکزی این شهرستان در ۸۰ کیلومتری جنوب شرق شیراز واقع است.از محصولات مشهور آن میتوان به لبنیات(به خصوص دوغ)، پسته و زیتون اشاره کرد.
این شهر یکی از شهرهای استان است که در آن نفت نیز وجود دارد و پالایشگاه آن در دست احداث است.
محتویات[نهفتن] |
سروستان از شمال به منطقه ارسنجان، از شمال غرب به شیراز، از غرب به منطقه اکبرآباد کوار و کوار، از جنوب غرب به خفر، از جنوب به خاوران و تادوان، از جنوب شرق به فسا، از شرق به استهبان و نیریز و از شمال شرق به دریاچه بختگان منتهی میشود. با توجه به منشعب شدن جادهها در سروستان به سایر نقاط فارس ترافیک عبوری این شهرستان قابل توجه است.
این شهرستان در مسیر اصلی شمال به جنوب کشور قرار دارد و جاده شیراز - بندرعباس از آن عبور می کند.مسیر ۷۹ کیلومتری شیراز-سروستان به صورت بزرگراه شامل دو خط از هر مبدا میباشد.
جاده آسفالت غنبی به طول ۵۶ کیلومتر از سمت شمال این شهرستان را به بخش خرامه متصل مینماید. همچنین جاده سروستان-خاوران در سمت جنوب محور ارتباطی شهرستانهای سروستان، استهبان و نیریز به جهرم میباشند.
از جاذبههای مذهبی سروستان میتوان از امامزاده شاه صفی الدین کوهنجان، امامزاده اسحاق، بقعه بی بی شریفه مهارلو، امامزاده خدیجه بانو مهارلو و قدمگاه کوه چنار مهارلو نام برد
کاخ ساسان، مقبره شیخ یوسف بن یعقوب سروستانی، مسجد جامع تزنگ، قلعه انگشت گبری، قلعه مخروبه برزو، عمارت پیر رباط(خانقاءقطب الدین اولیاء)، خرف خانه، شهر براته تپه تاریخی مجاور کوهنجان، شهر تاریخی پیر بیابان، حمام کوهنجان، کاروانسراهای متعدد نظیر شاه عباسی مهارلو و خیر آباد و…، قلعههای گوناگون روستاهای کته گنبد، کمال آباد، دولت آباد، نظرآباد، سعادت آبادو… که برخی از این آثار امروزه جزء آثار ملی ثبت شده است و برخی هنوز ثبت نگشته است. در اینجا به ترتیب الفبا به ذکر مختصری از این آثار پرداخته میشود. کاخ ساسان به علت پروازهای جتهای آموزشی بر فراز آن در وضعیت بحرانی تخریب قرار دارد.[۱]
منطقه مهارلو که یکی از ۷ منطقه برتر گردشگری کشور است در این شهرستان قرار دارد.[۴] دریاچه مهارلو مهمترین جاذبه طبیعی این شهرستان است. از دیگر مناطق طبیعی سروستان میتوان به چشمه سرو نخودی نظر آباد، چشمه قمپ تزنگ واقع در روستای مؤمن آباد، چشمه غنیبی واقع در تنگ غنیبی کیلومتر ۱۵ جاده سروستان - خرامه، چشمه له یاسی (سهراب)واقع در روستای کت گنبد، باغ رباط سروستان، قدح فر در روستای نظرآباد، آب چشمه چنار، آب زنگی، آب محمد خالو، باغ حیدر، کوه زیره، آب گرم و چشمه معدنی و آب بیدک همگی واقع در دهستان مهارلو، آب مهارلو کهنه، آب شیخک در بکت، آب طلیکو مهارلو، آب باغک کت گنبد، آب امامزاده کوهنجان، چشمه آبخونی مهارلو، کمرزرد نظرآباد، بوته نور دولت آباد، چشمه انجیرک، چشمه نباتی کوهنجان، چشمه آبریز جبل کوهنجان و کوه چنار مهارلو اشاره نمود.
روستای کوهنجان 55 کیلومتری جنوب شرقی شهر شیراز (در 25 کیلومتری شهرستان سروستان) واقع شده است. که از شمال به بخش خرامه و از جنوب به بخش خفر شهرستان جهرم و کوار، از غرب به شهرستان شیراز، از شرق به شهرستان سروستان منتهی میگردد. و جاده فرعی تنگ حشی، این بخش را به بخش کوار شهرستان شیراز و جاده شیراز- جهرم متصل مینماید. جمعیت این روستای خوش آب و هوا حدود 4000 نفر است. به دلیل وجود جادههای باستانی استخر- شیراز- سروستان- دارابگرد و جاده سروستان – کوار-فیروز آباد موجب اتصال و ارتباط کوهنجان با مناطق همجوار گردید و بعنوان معبر و مسیر عبور ایلات و عشایر کوچرو شناخته شده است. از نظر قدمت تاریخی بایستی گفته شود که کشف سفالها در محوطه تاریخی کوهنجان و مهارلو و سیف آباد در سال 1971 توسط باستان شناسان خارجی وجود شهری آباد متعلق به دوره هخامنشیان را نشان میدهد. بیشتر آثار، بناها و شواهد موجود نشان میدهد که کوهنجان در عصر ساسانی یکی از مناطق قدیمی فارس به شمار میرفته و با توجه به موقعیت خاص آن که در مسیر ارتباطات شمال، جنوب، شرق، غرب فارس و راه منتهی به تخت جمشید قرار داشته نقش فعالی در تجارت داخلی و خارجی داشته است که وجود جادههای قدیمی، قناتها، قلعهها تپهها و آثار مربوط به آن دوره تجلی این نقش میباشد. از سوی دیگر وجود ویرانههای شهر براته و گورستان باستانی در جوار آن و گورستان مهارلو و گورستان باستانی کوهنجان و همچنین وجود چشمههای موجود در مهارلو و کوهنجان چگونگی تکوین تمدن و زندگی را در این بخش منعکس مینماید.[پرونده:http://s2.picofile.com/file/7154658709/DSC09985.jpg]
مهارلو یکی از روستاهای شهرستان سروستان محسوب میشود که زیر نظر بخش کوهنجان اداره میشود. این روستا در 45 کیلومتری شهرستان سروستان واقع گشته است و حدود 3 هزار نفر جمعیت دارد. این روستا دارای جاذبههای گردشگری و تاریخی چشمگیری است که از آن جمله میتوان به چشمه آب درمانی مهارلو که برای بیماریهای پوستی مفید میباشد و از اقصی نقاط کشور بازدید کننده دارد. آب چشمه چنار مهارلو نیز جزء مناطقی است که کلیه کوهنوردان و مسافران را به سوی خود جذب میکند و مردم معتقدند که قدمگاه حضرت علی(ع) میباشد. چشمه آبخونی که در ضلع غربی مهارلو واقع است. آب زنگی، آب محمد خالو، باغ حیدر ، کوه زیره، آب بیدک و ... که از جاذبههای طبیعی روستای مهارلو محسوب میشوند و هر ساله تعداد بیشماری از دوستداران طبیعت را به سوی خود جذب میکنند. .[۵]
باغات رباط از قدیم الایام بخشی از سروستان و معروف به مزرعه رباط بوده است. همانطور که میدانیم واژه «رباط» به معنی کاروانسرا میباشد. آنچه که اذهان عمومی نیز بر آن ادعا دارند این است که در این منطقه کاروانسرا وجود داشته است. که در ضلع شمالی باغات رباط واقع بوده است. کشاورزان باغات معتقدند که ویرانههای موجود بخشی از آثار مسجد و حمام و مقبره میباشد که بقایایی از دوران ایلخانی میباشند. باغات تماماً سرسبز و شاداب و مملو از درختان ثمری میباشند (گردو، پسته، زیتون، انار سبزیجات) در این باغات همواره فعالیت آبیاری به صور مختلف قطرهای و سنتی در حال انجام است. بین محدوده باغات و کوهپایههای شمالی اراضی شیب حداکثر 5% وجود دارد که مناسبترین محل برای اماکن گردشگری میباشند.
در 10 کیلومتری جاده سروستان به استهبان، آبادی کوچکی به نام مؤمن آباد وجود دارد. در این دشت بزرگ از سه طرف توسط ارتفاعات و کوههای بلند محصور شده است و از سمت غرب چشم اندازی بسیار زیبا را به نمایش میگذارد. این دشت زیبا در پایین ترین سطح برابر با 1648 متر از سطح دریا میباشد و توسط رشته کوههایی محصور شده است؛ در سمت جنوب کوه نظر آباد با ارتفاع 2241 و در شرق رشته کوه دیگری با نقاط ارتفاعی تا 2500 متر و در شمال آن بیشتر به شکل پستی و بلندیهای تپه ماهوری میباشد. در سرتاسر این منطقه از بادام کوهی نشانههایی دارد و موقعیت و شرایط دامپروری را ندارد زیرا پوشیده از بوتههای خار میباشد. در قدیم الایام در این مکان روباه، گراز، خرگوش، کبک، تیهو و ... وجود داشته است. ولی زیاده رویهای مداوم در شکار موجب شده است امروزه به ندرت جانوری در این خطه دیده شود. اراضی مسطح، شیب کم، سه طرف از زمین به شکل کوهپایه، و در دو سمت کوهستانهایی با قلل مرتفع، جنس خاک قابل درختکاری و جنگل کاری، اینها همه شرایط مساعدی برای استفادههای گردشگری از این اراضی میباشد..[۶]
هنرهای مردم منطقه از دیر باز قالی بافی، نمد مالی، کلاه بافی، ملکی دوزی، کوزه گری، دولچه سازی بوده که بعضی از آنها به دست فراموشی سپرده شده است.[۷]
جمعیت سروستان از لحاظ ساختاری ترکیبی از دو گروه فارس که بومیان منطقهای میباشند و همچنین گروه عشایری که بیشتر از مناطق اطراف در دوران مختلف به منطقه وارد شده و ساکن گشتند میباشد. عشایر منطقه بیشتر از طوایف لر و ترک میباشند. از نظر شغلی درصد زیادی از مردم به کارهای خدماتی و کشاورزی مشغولند. گویش محلی با لهجه سروستانی نیز در منطقه رواج دارد.
با توجه به سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ ،۷۶درصد مردم شهرستان سروستان دارای سواد عمومی بوده و ۱۰٫۵ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی میباشند.[۸]
وجود دو واحد دانشگاهی آزاد و پیامنور در این شهرستان در افزایش سطح تحصیلات عمومی منطقه نقش چشمگیری داشته است.
از بزرگان هنر موسیقی ایران رضوی سروستانی است که از اساتید محمدرضا شجریان به شمار میرود.
سروستان در قدیم دارای رجال ارزندهای بوده است، چون شیخ یوسف بن یعقوب سروستانی و محمد بن حسین البیضاوی و عمر بن علی البیضاوی که گر چه شرح زندگی و آثارشان در دست نیست ولی اخباری از آنان نقل گردیده است که این حقیقت را روشن میدارد که هر یک دانشوری گرانمایه در زمان خود بودهاند. شیخ یوسف سروستانی در محلی که امروزه آرامگاه ایشان میباشد به تدریس و فیض بخشی به اهل علم مشغول بوده است. این مرد بخشنده و کریم درب منزلش به روی همگان باز بوده است. که صحت این مطلب از ابیاتی که در بالای درب ورودی آرامگاهش نقر گردیده کاملاً مشخص میگردد. از دیگر مشاهیر این خطه، شیخ ابوالقاسم سروستانی میباشد. در کتاب فارسنامه ناصری تألیف حاج میرزا حسن حسینی فسایی در بخش بلوکات ذیل حرف (سپن)به نقل از کتاب مزارات شیراز آمده است که:«...شیخ ابو القاسم سروستانی سالها در شیراز تدریس نمود و جماعت را از نتایج فکر خود بهره مند فرمود و هرگز فرمانی به کس نداد و خود خدمت خود را مینمود و در مدرسه خرابی منزل داشت که جز او کسی نبود... چون پادشاه زمان به زیارت آن بزرگوار رفتی از جا بر نخاستی و او را مواعظ حسنه تنبیه داشتی و صد سال تمام زندگی نمود و در حدود ششصد و اند وفات نمود...». و در کتاب آثار عجم تألیف میرزا فرصت شیرازی درباره شیخ ابوالقاسم سروستانی آمده است: «که وی از جمله افاضل و مشایخ عهد خود است و اتابک ابوبکر معتقد خدمتش بوده و از اهل آنجاست...» این مرد در سال 620 در گذشته و دارالسلام شیراز مدفون است. اتابک ابوبکر یکی از اتابکان مشهور سلسله سلغریان میباشد که به اهل علم و ادب گرایش زیادی داشته است تا جایی که مورد ستایش سعدی شیرازی قزاز میگیرد اما این مطلب باعث نمیشود که شیخ ابوالقاسم سروستانی اتابک را به پند و اندرز نگیرند و او در مقابل اتابک از جا بر نمیخاست و بر پا نمیایستاد. که این مطلب نشانگر خصائل بزرگ و دانش گران این شیخ بزرگوار میباشد. از دیگر رجال مطرح بایستی از خوشنویسان بنام محمد بن عبدالله و ابراهیم بن عبدالله قاضی نام برد. در کتاب «بیاض تاج الدین احمد وزیر» که به سال 783 ه.ق تألیف یافته صفحاتی به خط «محمد بن عبدالله بن ابی بکر محمد سروستانی» که در تاریخ 30 رمضان 783 نگاشته شده اختصاص یافته و اوراقی دیگر از آن به خط «ابراهیم بن عبدالله قاضی در سروستان است که مورخ نیمه شعبان میباشد». از دیگر چهره های درخشان و مشخص عرفان و تصوف در سروستان آقای شیخ محسن سروستانی ملقب به صابر علی فرزند حجه الاسلام آقا محمد علی سروستانی میباشد که از علمای زمان خود بوده است. و از محضر حاج میرزا علی اقا شیرازی و در اصفهان در محضر ملا محمد ومیرزا جهانگیرخان قشقایی کسب علم و دانش کرده و در نجف اشرف و سامره از محضر مراجع بزرگ اسلام کسب دانش نمود تا این که به حکم مراجع زمان به مقام والای اجتهاد نایل آمد و به ایران باز گشت و در مدارس معروف شیراز نظیر خان و آقاباباخان به تدریس مشغول شد. از دیگر چهرههای درخشان ملا علی محمد سروستانی فرزند حاج ملا طهماسب بن ملا خلف زیدونی کوه کیلویهای بود. حاج ملا طهماسب در سروستان به ترویج دین مبین اسلام اشتغال داشت و به زهد و تقوا مشهور بود، ملا علی محمد به سال 1185 هـ.ق در سروستان به دنیا آمد و در حکمت الهی و طبیعی و کلام و فقه سرآمد فضلای شیراز شد و در اواخر عمر به ترویج علوم پرداخت و به سال 1260 هـ.ق. در همین قصبه در گذشت. نواده او ملاشفیع صدر (متولد 1270 هـ.ق) نیز از شکسته نویسان معروف زمان خود در شیراز بود.[۹]
شهرستان بیشتر دارای پوشش گیاهی علفی و دو نوع درختی و درختچه ای شامل بنه، زبان گنجشک، بادام کوهی، ارس، زرشک، بلوط و … میباشد، همچنین دارای باغهای زیتون و پسته بوده بعنوان مثال میتوان به نزدیک به ۲۰۰۰هکتار باغ پسته در شهرستان اشاره نمود.با توجه به رونق کشاورزی در این منطقه، سروستان یکی از تولیدکنندگان عمده گندم در استان فارس به شمار میرود.
|